Jak się ubrać w góry? Poradnik S'portofino

Ubranie „na cebulkę” – podstawa każdej górskiej wyprawy

Ubranie na cebulkę oznacza ubiór warstwowy. To pozwala stopniować izolację termiczną, szybko ją modyfikować przez usunięcie lub dodanie warstwy. Poszczególne warstwy mają różne funkcje. Z poniższego artykułu dowiesz się, za co odpowiada każda z nich i jak powinna być złożona typowa górska cebulka.

Warstwa podstawowa – baza Twojego komfortu

Pierwszą warstwą ubrania w góry, tą, która jest najbliżej ciała, jest tzw. warstwa podstawowa albo bazowa. Najlepszym wyborem będzie tu bielizna termoaktywna. Spełnia ona kilka funkcji: dogrzewa, gdy jest zimno; odprowadza ciepło, gdy się pocisz; umożliwia swobodne poruszanie się dzięki doskonałemu dopasowywaniu się do ciała. Bielizna termoaktywna może być wykonywana z różnych materiałów i w różnych grubościach. Dzięki temu znajdziesz coś na każdą pogodę. Bielizna termoaktywna na lato powinna być cieńsza i bardziej paroprzepuszczalna. Na zimowe wyprawy warto mieć grubszą bieliznę termoaktywną, która mocniej dogrzewa, np. wykonaną z wełny merino.

Chcesz wiedzieć więcej? Przejdź do poradnika, w którym podpowiadamy, jak dobrze wybrać bieliznę termoaktywną.

Warstwa izolacyjna – utrzymuj ciepło w każdych warunkach

Druga warstwa cebulki ma za zadanie utrzymywać ciepło. Nazywa się ją warstwą izolacyjną albo warstwą pośrednią. Jest ona nieco luźniejsza niż bielizna termoaktywna. Dzięki temu między pierwszą a drugą warstwą gromadzi się nagrzane powietrze.

W lecie możesz pominąć tę warstwę, ale miej ją w zanadrzu na wypadek nagłej zmiany pogody. Grubość oraz termoizolacyjność powinny być dostosowane do warunków. Zbyt ciepła warstwa pośrednia może sprawić, że się przegrzejesz.

W roli warstwy izolacyjnej możesz użyć: swetra, bluzy, kamizelki, golfa, longsleeve’a, cienkiego softshella, a nawet puchowej kurtki, jeśli jest bardzo zimno.

Materiały, które świetnie sprawdzają się zakładane na bieliznę termoaktywną, to przede wszystkim polar i mieszaniny rozmaitych tworzyw sztucznych. Mają one zapewnić izolację termiczną, a jednocześnie odprowadzać nadmiar pary wodnej. Ubrania przeznaczone do noszenia jako warstwa pośrednia cechują się dobrym wyważeniem między izolacją termiczną a paroprzepuszczalnością. Nie musisz się więc obawiać — w ubraniu na cebulkę skóra swobodnie oddycha.

W jakich okolicznościach i warunkach pogodowych sprawdzi się konkretna warstwa izolacyjna?

• Polar jest wskazany, gdy warunki pogodowe są niestabilne, a Ty masz zaplanowany aktywny dzień. Polarowe ubrania dobrze trzymają ciepło, ale nie są wiatroszczelne, dlatego warto zadbać o dodatkową ochronę przed zimnymi podmuchami.
• Fleece – to też polar i może być stosowany tak samo. To, co wyróżnia ten typ materiału, to gładka powierzchnia zewnętrzna. Środek pozostaje miękki i puszysty.
• Lekkie puchowe kurtki i kamizelki sprawdzą się, gdy poziom Twojej aktywności fizycznej jest umiarkowany lub niski, a na dworze jest zimno i sucho.
• Wełniane swetry zapewniają doskonałą termoregulację, ale nie są wiatro- ani wodoodporne. Wymagają dodatkowej warstwy ochronnej.
• Softshelle – tu masz szeroki wybór ubrań o różnym stopniu izolacji termicznej oraz wodoodporności. Softshell może być zarówno warstwą pośrednią, jak i ostatnią, zależnie od pogody. Modele z membraną będą odporne na opady deszczu, śnieg oraz wiatr.

Warstwa zewnętrzna – ochrona przed żywiołami

Ostatnia warstwa ubrania w góry ma za zadanie chronić pozostałe warstwy odzieży przed przemoczeniem oraz wywiewaniem ciepłego powietrza. Wzmacnia też termoizolację, tworząc kolejną przestrzeń, w której może się ono gromadzić.

To, jaka będzie ostatnia warstwa Twojego outfitu w góry, zależy od warunków. Jeśli jest stosunkowo ciepło, czasem lekko pada, możesz poprzestać na softshellu z membraną. Jeśli jednak zacina deszcz, wieje silny wiatr i jest bardzo zimno, wskazana jest skuteczniejsza ochrona. Zapewni ją hardshell, czyli kurtka w całości wodo- i wiatroodporna.

Dobry hardshell powinien chronić przed wodą, wiatrem i ucieczką ciepła, ale nie może być zupełnie szczelny, bo prowadziłby do przegrzania. Dlatego kurtki tego typu są wyposażone w otwory wentylacyjne np. pod pachami. Istotne jest też to, aby w jak najmniejszym stopniu ograniczał ruchy. Pod kątem komfortu noszenia softshell zdecydowanie go przewyższa.

Co lepsze: hardshell czy softshell? Zobacz porównanie kurtek outdoorowych.

Wierzchnia odzież górska miewa tzw. membranę. To tkanina, która jest wodo- i wiatroodporna, ale przepuszcza parę wodną, gdy ciało się poci. Dzięki temu w ubraniach outdoorowych jest ciepło i sucho, a jednocześnie można uprawiać szybki marsz, wspinać się i cieszyć się innymi aktywnościami bez obawy o przepocenie i przegrzanie. W górach, gdzie warunki mogą zmienić się w mgnieniu oka, membrana pozwala przejść całą trasę bez konieczności przebierania się w suchą albo bardziej przewiewną odzież.

Dodatki, które robią różnicę – czapka, rękawiczki, komin

Dłonie i twarz są bardziej narażone na przemoczenie, przemarznięcie i lodowaty wiatr, ponieważ nie da się ich zabezpieczyć tyloma warstwami materiałów. Są jednak sposoby na to, aby dogrzać ręce i twarz, a także zabezpieczyć oczy.

Kompletując ubrania w góry, nie pomijaj tych dodatków:

• Czapka – zabezpieczy szczególnie wrażliwe uszy oraz głowę. W zimie warto sięgnąć po modele z polarem w środku albo te wykonane z wełny merynosa. Jesienią i wiosną wystarczą cieńsze modele jednowarstwowe, nie tak izolujące.
• Rękawiczki – niezbędne zimą. Zwróć uwagę na to, czy są wodoodporne. Podobnie jak kurtki czy spodnie, mogą być wyposażone w membranę. Do wyboru masz np. rękawiczki skórzane, wełniane, polarowe, z tworzyw sztucznych, różnej długości, z palcami i bez. Nowoczesne rękawiczki outdoorowe mogą stanowić nie tylko ochronę przed zimnem, ale też być stylowym akcesorium.
• Szalik i komin – chronią wrażliwą na zimno szyję, kark, podbródek. Można je nosić zarówno pod kurtką, jak i na niej. Wełna i kaszmir to najpopularniejsze materiały wykorzystywane do produkcji szalików odpowiednich na zimowe wyprawy. Kominy mają nieco bardziej sportowy charakter i na ogół są wykonywane z tworzyw sztucznych. Oba te akcesoria są dostępne w różnych grubościach, dzięki czemu znajdziesz coś zarówno na środek mroźnej zimy, jak i wiosenne dni.
• Chusta to wielofunkcyjne akcesorium, które możesz dostosowywać do warunków, zakładając ją np. na twarz, na szyję albo na głowę zamiast czapki. Chusta przyda się przy każdej pogodzie.
• Kominiarka to połączenie czapki, komina i chusty. Skutecznie chroni najwrażliwsze części ciała przed wyziębieniem i jest wskazana przy bardzo wymagających wyprawach zimowych. Modele kominiarek różnią się tym, jak dużo twarzy zasłaniają, a także materiałem wykonania. Znajdziesz kominiarki wełniane i z tworzyw sztucznych, sportowe i casualowe.
• W górach warto chronić oczy przed słońcem – zarówno tym świecącym bezpośrednio, jak i odbitym od śniegu, ale też przed opadami oraz drobinami, które może poderwać z ziemi silny wiatr. Okulary to stylowy gadżet, który podniesie komfort Twoich wypraw w góry.

Co założyć w góry latem, a co zimą?

Nie musisz kupować osobnych zestawów ubrań w góry na lato i na zimę. To, co nosisz na wyprawy letnie, sprawdzi się też podczas zimowego trekkingu – po uzupełnieniu o cieplejsze warstwy i akcesoria podnoszące komfort termiczny, np. rękawiczki.

Masz już polar, spodnie i softshell, których używałeś w lecie? Świetnie! Wystarczy, że doposażysz się w hardshell, czapkę, szalik i rękawiczki. Na najzimniejsze dni może się przydać grubsza bielizna termoaktywna, jeśli Twoja jest typowo letnia. Zanim kupisz zupełnie nowy zestaw, upewnij się, czy nie możesz rozbudować obecnego, aby dostosować go do aury.

Działa to też w drugą stronę. Jeśli masz strój w góry na zimę, z dużym prawdopodobieństwem po drobnych modyfikacjach zestaw nada się także na lato. Wystarczy np. że zamiast polara i softshella założysz tylko softshell oraz pominiesz hardshell.

Najczęstsze błędy w ubiorze na górskich szlakach – tego unikaj

W kompletowaniu stroju na wyjście w góry można popełnić błędy, przez które będzie Ci mniej wygodnie, za zimno albo za ciepło. Te błędy to:

• Zbyt dużo warstw. Zbyt liczne ograniczają ruchy i mogą nie zapewniać dostatecznej oddychalności odpowiedniej do temperatury powietrza, wilgotności oraz poziomu aktywności.
• Zbyt mało warstw. Będzie Ci za zimno albo strój nie będzie mógł być dostosowywany do zmiennych warunków.
• Niewłaściwy dobór materiałów. Zwróć uwagę na to, czy materiały są oddychające i zapewniają termoizolację. Nie powinny być zbyt przewiewne ani zbyt szczelne (poza hardshellem). Należy też unikać tkanin bardzo chłonnych, jak np. bawełna, która szybko będzie przemoczona. Błędem jest też sięganie po niezabezpieczoną od wilgoci kurtkę puchową, gdy pada deszcz albo mokry śnieg.
• Pomijanie akcesoriów ochronnych. Masz wszystkie warstwy cebulki, ale nie masz czapki? To błąd, który może mieć poważne skutki zdrowotne. Akcesoria zajmują niewiele miejsca, a robią ogromną różnicę.

Odzież w góry – o czym jeszcze warto pamiętać?

Aby odzież noszona w górach służyła Ci kilka sezonów nawet przy intensywnym używaniu, warto pamiętać o prawidłowym praniu i pielęgnacji. Zawsze przestrzegaj zaleceń producenta każdej sztuki odzieży. To szczególnie ważne w przypadku ubrań z membraną, ale też kurtek puchowych czy bielizny termoaktywnej. Postępuj z nimi delikatnie, unikaj wysokich temperatur i szybkich obrotów bębna pralki.

Jeśli ubranie jest impregnowane, z czasem straci właściwości ochronne. Impregnację trzeba powtarzać. Wyposaż się w preparat, który przywróci pełnię funkcjonalności Twoim ubraniom.

Podsumowanie – Twój idealny strój na górską wyprawę

Nie ma uniwersalnego przepisu na idealny strój w góry na zimę czy na lato. Wybór ubrań zależy od tego, gdzie chodzisz, w jakich porach roku, przy jakiej pogodzie, jak intensywnie i jak często oraz jaka jest Twoja tolerancja na niskie i wysokie temperatury.

Pamiętaj, że w miarę postępów i zmian w stylu uprawiania trekkingu Twoje potrzeby odzieżowe też mogą się zmieniać. Strój, który odpowiadał Ci dwa sezony temu, niekoniecznie będzie właściwy dziś. Idealne ubranie w góry jest dopasowane do Twoich indywidualnych bieżących potrzeb.