Joga nidra – czym jest, jak ją praktykować i jakie daje korzyści?

Co to jest joga nidra?

Joga nidra, czyli inaczej „jogiczny sen” lub po prostu joga snu, to starożytna technika medytacyjna sięgająca VII-VI wieku p.n.e., skupiająca się na osiągnięciu głębokiego relaksu i świadomości podobnej do stanu snu, przy jednoczesnej pełnej świadomości umysłu. Nazwa wywodzi się z języka hindi, gdzie „nidra” oznacza „sen”. Ten rodzaj jogi został spopularyzowany przez hinduskiego nauczyciela Saraswati, który zaadaptował tę technikę i przystosował ją do potrzeb współczesnego człowieka z Zachodu. W XI–XII wieku joga nidra była postrzegana jako stan równoważny samadhi, czyli najwyższemu poziomowi medytacji. Współcześnie uważa się, że pratyahara pełni rolę pomostu między zewnętrznymi praktykami jogi (jamy, nijamy, asany, pranajamy), które angażują świadomy umysł, a wewnętrznymi, subtelnymi aspektami (dharma, dhyana, samadhi), które dotyczą podświadomości lub nawet nieświadomości.

Praktyka odbywa się w pozycji leżącej na plecach, znanej jako Savasana (pozycja martwego ciała). Umożliwia to rozluźnienie mięśni i stworzenie idealnych warunków do odprężenia. Sesje prowadzi przewodnik, który za pomocą słów wprowadza uczestników w kolejne etapy relaksu, kierując ich uwagę na oddech, ciało i umysł. W kulturze wschodniej przyjmuje się, że joga nidra daje możliwość przezwyciężenia swojej karmy, czyli sposobu działania, składającego się z różnych nawyków zakorzenionych w umyśle.

Celem jogicznego snu jest wprowadzenie organizmu w stan głębokiego spokoju i medytacji, charakterystyczny dla fal mózgowych alfa. W tym stanie uczestnicy mogą doświadczać harmonii fizycznej, emocjonalnej i mentalnej, a także wzmożonej kreatywności i jasności myśli. Jest to stan świadomości pomiędzy przebudzeniem. Świadome śnienie jest praktyką pratyahary, która polega na wycofania swoich zmysłów od świata zewnętrznego do wewnętrznego. Metaforą jest żółw, który cofa się do skorupki. Czas trwania sesji jogicznego snu to od kilku minut do ponad godziny i mogą być dostosowane do różnych potrzeb, takich jak redukcja stresu, poprawa jakości snu, zarządzanie emocjami, zmniejszenie lęków czy rozwój duchowy.

Praktyka jogi nidry – jak zacząć?

Jeśli chcesz rozpocząć przygodą z praktyką jogi nidra, rozważ udział w sesjach pod okiem doświadczonego przewodnika. Pomoże Ci on poznać technikę i właściwie wykonywać ćwiczenia. Jeżeli nie jesteś pewna, czy ta forma jest dla Ciebie, możesz spróbować tej praktyki w zaciszu własnego domu, wykorzystując filmiki audio prowadzonych przez doświadczonych nauczycieli.

Schemat sesji jogicznego snu wygląda zawsze podobnie. Należy znaleźć ciche, ciepłe miejsce, gdzie będziesz mogła leżeć bez zakłóceń przez dłuższy czas. Warto zadbać też o wygodne podłoże, takie jak mata do jogi lub koc. Dla większego komfortu można też podłożyć poduszkę pod głowę lub wałek pod kolana. Po ułożeniu się na plecach w pozycji Savasana należy zamknąć oczy lub założyć opaskę, aby maksymalnie ograniczyć bodźce zewnętrzne.

Przed rozpoczęciem sesji warto ustalić osobistą intencję, czyli Sankalpę, o której wspominaliśmy wyżej. Jest to myśl przewodnia, która nadaje kierunek praktyce i wspiera osiągnięcie wewnętrznej harmonii. Instruktor prowadzący sesję kieruje uwagę uczestnika na różne etapy relaksacji. Pierwsze fazy polegają na rotacji świadomości przez różne części ciała oraz skupieniu się na oddechu. To pomaga rozluźnić ciało, zminimalizować napięcia i wprowadzić w stan głębszego spokoju.

W trakcie praktyki mogą pojawić się ukryte w podświadomości emocje lub myśli. Joga nidra pozwala przyjrzeć się im w kontrolowany sposób, stosując techniki oparte na starożytnych jogicznych zasadach, takie jak doświadczanie przeciwieństw. Pozwala to na zobaczenie emocji z nowej perspektywy, a także na uwolnienie od stresujących reakcji, co pogłębia stan relaksu.

Końcowa część medytacji skupia się na introspekcji i badaniu świadomości. Ten etap pomaga uczestnikowi zbliżyć się do rozpoznania swojej prawdziwej natury, co bywa nazywane doświadczeniem urzeczywistnienia. Sesja kończy się powtórzeniem Sankalpy, co wzmacnia pozytywny wpływ praktyki na podświadomość. Uczestnik stopniowo wraca do pełnej świadomości, gotowy do powrotu do codziennej aktywności.

Regularność praktyki jogi nidra przynosi liczne korzyści, od redukcji stresu po poprawę koncentracji, snu i samopoczucia. Sesje, które trwają od kilku minut do ponad godziny, mogą być dostosowane do indywidualnych potrzeb i łatwo wplecione w codzienny harmonogram. Praktykowana regularnie jogi nidra staje się nieocenionym narzędziem w osiągnięciu wewnętrznego spokoju i równowagi.

Joga nidra a hipnoza

Wiele osób porównuje jogę nidrę do hipnozy, ponieważ obie metody opierają się na dwóch stałych elementach: wprowadzeniu ciała w stan głębokiego relaksu oraz aktywizacji podświadomości. Osiąganie zamierzonych efektów w obu przypadkach odbywa się poprzez oddziaływanie na umysł. Joga nidra korzysta jednak z innego rodzaju technik. Choć zaczyna się od kontrolowanego relaksu i wyciszenia zmysłów, uczestnik pozostaje świadomy przez cały czas. Podczas sesji duchowy przewodnik zachęca praktykujących, by nie zapadali w sen.

W przypadku tradycyjnej hipnozy świadomość jest wyciszona, a uczestnik po zakończeniu sesji często nawet nie pamięta doświadczonych wrażeń. Co więcej, w trakcie hipnozy terapeuta przejmuje kontrolę nad świadomym umysłem osoby poddanej sesji, co umożliwia badanie jej świadomości. W jodze nidrze umysł pozostaje aktywny i świadomy.

Joga nidra – podsumowanie

Joga nidra niesie za sobą wiele korzyści, zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i fizycznego. Dzięki tej praktyce możesz podnieść jakość swojego życia. Doskonale redukuje stres – w jodze nidrze umysł się uspokaja. Dodatkowo ten rodzaj jogi łagodzi napięcie emocjonalne i wprowadza ciało w stan odprężenia. Działa pozytywnie na jakość snu, przez co jest szczególnie polecana osobom zmagającym się z bezsennością. Dzięki regularnej praktyce, joga nidra wspiera również rozwój wewnętrznej równowagi i poprawia zdolność radzenia sobie z trudnymi sytuacjami dnia codziennego.

Zaletą tej techniki jest jej dostępność dla niemal każdego, niezależnie od wieku, kondycji czy poziomu doświadczenia z jogą. Joga nidra jest bezpieczną praktyką, która może być praktykowana zarówno przez seniorów, osoby o ograniczonej sprawności fizycznej, jak i tych, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z jogą czy medytacją. Jednak jest kilka problemów zdrowotnych, np. schorzenia neurologiczne, psychiczne czy inne poważne dolegliwości, warto przed rozpoczęciem skonsultować się z lekarzem lub doświadczonym nauczycielem jogi, by upewnić się, że praktyka będzie bezpieczna. Na zajęcia ubierz się w wygodne, luźne ubrania, które nie krępują ruchów. Możesz zabrać swoją matę do jogi, ciepły koc oraz poduszkę, które zapewnią dodatkowy komfort podczas sesji.